Romantyzm – koniec XVIII wieku, spada popularność haseł oświeceniowych, zaczynają tworzyć Goethe Schiller, a następnie wraz z początkiem XIX wieku zaczynają przeważać poeci nowej generacji, a na ziemiach polskich nurt narodowowyzwoleńczy kreuje nowe pokolenie poetów i pisarzy. W 1822 roku Adam Mickiewicz wydaje tomik poezji z “Balladami i romansami”, co daje początek nowej epoce, jakże ważnej w historii literatury polskiej. Wiedza na temat tego okresu jest szczególnie istotna, zwłaszcza, że nie chodzi tutaj o samą literaturę i jej piękno, ale fakty historyczne, które zostały zawarte w dziełach tego okresu. W szkole nie brakuje lektur z tego okresu, które powinien przeczytać każdy uczeń. Romantyzm lektury są nieco wymagające, zwłaszcza, jeśli mówimy o naprawdę poważnych dziełach Mickiewicza, czy o dramatach Szekspira. Romantyzm lektury nie każdemu uczniowi odpowiadają, zdecydowana większość woli fraszki, nowele, a nieprzepełnione smutkiem wiersze, czy powieści, tematy patriotyczne, narodowowyzwoleńcze.
Nazwę romantyzm kojarzy się często z balladą Adama Mickiewicza “Romantyczność” i chociaż nazwa nie ma nic wspólnego z tym utworem, warto zauważyć, że pozwala na umieszczenie tego okresu na osi czasu, a romantyzm lektury ściśle kojarzą nam się z postacią samego Adama Mickiewicza, który zapoczątkował ten nurt w literaturze polskiej.
Duży wpływ na twórczość tego okresu miała filozofia Kanta, Slegela, Hegla, czy Fitche, romantyzm lektury zawierają wiele elementów ówczesnej filozofii. Kant uważał, że wszystkie zjawiska świata zmysłowego cechuje subiektywizm, a człowiek kieruje się w życiu subiektywnymi doznaniami. Fichte głosił hasło jedności świata przedmiotowego i duchowego, natomiast Hegel uważał, iż rozwój cywilizacji odbywa się na drodze przeciwieństwa. Romantyzm lektury nie są wypełnione hasłami oświecenia, twórcy tego okresu zdecydowanie przekładali przedkładali uczucia i wiarę ponad empiryzm i racjonalizmem.
Romantyzm lektury to nie tylko „Romantyczność” Adama Mickiewicza, ale również “Dziady”, “Konrad Wallenrod”, “Pan Tadeusz”, “Kordian”, “Balladyna” – Juliusza Słowackiego, “Nie-Boska komedia” – Krasińskiego, „Zemsta” Aleksandra Fredry, Wiersze Wincentego Pola, „Cierpienie młodego Wertera, czy „Faust Johana Wolfganga von Goethe. Romantyzm lektury, które trzeba znać to również „Nędznicy” Wiktora Hugo i wiele innych.
W Polsce romantyzm lektury są ważnym elementem edukacji, na lekcjach języka polskiego przywiązuje się do nich ogromną uwagę, a to głównie ze względu na fakt, że zawierają wiele elementów patriotycznych. W zasadzie wszystkie romantyzm lektury zawierają chociażby niewielki element patriotyczny, narodowowyzwoleńczy. Oczywiście ma to ścisły związek z sytuacją w Polsce. Rozdzielony kraj miały łączyć tego rodzaju utwory, przepełnione tęsknota za ojczyzną, mówiące o oddaniu Polaków, o narodowowyzwoleńczej walce z grabieżcami, pojawią się też elementy mistyczne powiązane z wiarą, która w Polsce od wieków odgrywa bardzo istotny element i często bywała tematem przewodnim w poezji.